Bạt mạng

“bạt mạng”, “*bạc mạng”, “bạc mệnh”

“bạt mạng” là từ dùng để chỉ hành động liều lĩnh, bất chấp. Ví dụ: phóng xe bạt mạng, ăn chơi bạt mạng.

Trong “bạt mạng” thì “bạt” mang nghĩa là “làm cho bị dạt đi nơi khác”. Còn “mạng” mang nghĩa là “thân sống của con người”.

Nhầm lẫn từ “bạt mạng” sang “bạc mạng” chủ yếu xuất hiện trong phương ngữ Nam. Bởi trong phương ngữ này, ngoại trừ trường hợp vần có âm chính i hoặc ê, các vần có âm cuối -n, -t đều chuyển sang âm cuối -ng, -c. Ví dụ: bán > báng, một > mộc, tất > tấc,… Và bạt > bạc cũng là theo quy luật này.

“mạng” là cách phát âm khác của “mệnh”, liệu “bạc mạng” có phải là “bạc mệnh” không?

Đúng là “mệnh” và “mạng” có thể hoán đổi cho nhau trong nhiều trường hợp, nhưng không phải là tất cả. Còn “bạc mệnh” là từ cũ, dùng để chỉ về số phận mỏng manh, hẩm hiu, và thường là nói về người phụ nữ.

Đương nhiên “bạc mệnh” không phải là “bạt mạng”. Nhưng nếu phóng xe bạt mạng thì sẽ dễ… “bạc mệnh” mà không cần phân biệt giới tính.


Chuyên mục: